به نقل از «فارس»

سیمرغ 42|بال‌های اقتباس باردیگر در فجر به پرواز درمی‌آید؟

تاریخ انتشار: ۷ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۱۳۳۹۹

خبرگزاری فارس ـ گروه سینما: همواره میان ادبیات و سینما پیوند ناگسستنی وجود داشته و همچنان وجود دارد. این پیوند در آثار کلاسیک سینمای دنیا و حتی ایران در قالب اقتباس دیده شده و در سینمای معاصر نیز ادامه یافته است تا جایی که در بیشتر جشنواره‌های بزرگ دنیا جایزه جداگانه‌ای برای آن در نظر گرفته‌اند و به بهترین فیلمنامه اقتباسی جایزه‌ای جدا از جایزه بهترین فیلمنامه اختصاص داده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

باوجود محدود بودن آثار اقتباسی در سینمای ایران؛ اما ‌همان تجربه‌های اندک نیز تا به امروز توسط هنرمندان شاخصی چون داریوش مهرجویی، بهروز افخمی، کیومرث پوراحمد و ... تولید شده‌اند. از این دست فیلم‌ها می‌توان به فیلم‌های «سارا» اثر داریوش مهرجویی، «ناخدا خورشید» ناصر تقوایی، یا «اینجا بدون من» بهرام توکلی که با اقتباس از نمایشنامه مشهور «باغ وحش شیشه‌ای» اثر تنسی ویلیامز، ساخت، اشاره کرد.

وقتی «اقتباس» صاحب سیمرغ شد

در جشنواره فیلم فجر نیز این نیاز به اختصاص جایزه ویژه از دوره بیست و چهارم یعنی سال 84 احساس شد و اولین جایزه را فیلم «شاهزاده ایرانی» ساخته محمد نوری‌زاد به خود اختصاص داد و دیپلم افتخار و سیمرغ بلورین جشنواره را برای نخستین بار از آن خود کرد.

 پس از آن  تا دوره بیست و هفتم این جایزه معلق ماند، چرا که اثر در خوری که اقتباسی باشد در این زمینه دیده نشد و بار دیگر در دوره بیست وهفتم بود که واروژ کریم مسیحی برای فیلم «تردید» که برگرفته از نمایشنامه «هملت» نوشته ویلیام شکسپیر بود جایزه را از آن خود کرد. دوره بیست و هشتم جشنواره فجر فیلمنامه «چهل سالگی» نوشته مصطفی رستگاری شایسته دریافت این جایزه دانست. اما در دوره بیست ونهم بار دیگر این جایزه از لیست هیات داوران خارج شد و در دوره سی‌ام «پله آخر» ساخته علی مصفا بار دیگر این جایزه را به خود اختصاص داد چرا که برداشتی آزاد از «مردگان» اثر جیمز جویس و «مرگ ایوان ایلیچ» اثر لئو تولستوی بود.

بعد از این در دوره‌های سی و یکم و سی و دوم این جایزه حذف شد تا در نهایت در جشنواره سی و سوم فیلم «جامه‌دران» که برگرفته از کتابی با همین نام نوشته ناهید طباطبایی بود بار دیگر جایزه فیلمنامه اقتباسی را در  جشنواره احیا کند.

جشنواره فیلم فجر چیزی در حدود شش سال بار دیگر این جایزه را از دور خارج کرد، چرا که فیلم درخوری ارائه نشد که بتوان جایزه بهترین اقتباس را به آن اهدا کرد تا در نهایت در دوره سی و نهم این محمد داودی و محسن قرایی بودند که با فیلم «بی همه چیز» هیات داوران را مجاب کردند تا بار دیگر این جایزه را در لیست جوایز خود قرار دهند. فیلمی که با اقتباسی آزاد از نمایشنامه مشهور «ملاقات بانوی سالخورده» نوشته فریدریش دورنمات ساخته شده‌است.

پس از این سال بار دیگر و طی سال‌های بعدی جشنواره دیگر رنگ این جایزه را به خود ندید. اما در یکی دو سال اخیر بار دیگر مدیران سینمایی بر آن شدند تا اقتباس در سینمای ایران را احیا کنند. گام اول را در این زمینه بنیاد سینمایی فارابی برداشت و از سینماگران دعوت کرد تا فیلمنامه‌های اقتباسی خود را ارائه دهند.

سیمرغی که باردیگر بازارش گرم شد

نتیجه این فراخوان در جشنواره چهل و دوم فیلم فجر خود را نشان داده است. در این میان سازمان سینمایی سوره نیز پرچم‌دار تولید است و با پنج اثر در این دوره از جشنواره حضور دارد. از این میان دو فیلم با اقتباس مستقیم از کتاب، یک فیلم با اقتباس از یک گزارش مکتوب ژورنالیستی و دو فیلم با اقتباس از کاراکترهای واقعی، به تولید رسیده‌اند.

فیلم‌ سینمایی «باغ کیانوش» به کارگردانی رضا کشاورز، روایتی اقتباسی از کتابی به همین نام به قلم علی‌اصغر عزتی‌پاک است که روایتی ماجراجویانه از سال‌های دهه 60 را با حضور چند قهرمان نوجوان در مرکز روایت به تصویر درآورده است.

فیلم سینمایی «آپاراتچی» محصول مشترک سازمان سینمایی سوره، بنیاد سینمایی فارابی و مدرسه سینمایی اندیشه و هنر «ماه» به تهیه‌کنندگی سجاد نصراللهی است که علی طاهرفر در اولین تجربه کارگردانی خود، آن را به سرانجام رسانده است. حسین تراب‌نژاد و احسان لطفیان فیلمنامه این فیلم را با برداشتی آزاد از کتاب «آپاراتچی» نوشته روح‌الله رشیدی نوشته‌اند.

بهروز افخمی که پیش‌تر تجربه ساخت فیلم‌های اقتباسی همچون «گاوخونی» و «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» را در کارنامه خود داشته است، این‌بار سراغ اقتباس از گزارش یک روزنامه‌نگار رفته است و فیلم‌نامه «صبح اعدام» را با برداشتی از گزارش روزنامه کیهان از دقایق پایانی منتهی به اعدام طیب حاج‌رضایی و حاج اسماعیل رضایی به نگارش درآورده است.

اما یکی دیگر از انواع اقتباس، اقتباس از واقعیت است که فیلمساز زندگی شخصیتی را دستمایه ساخت یک اثر سینمایی قرار می‌دهد و در جشنواره فیلم فجر چهل و دوم ما شاهد دو اثر«احمد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی و «آسمان غرب» به کارگردانی محمد عسکری هستیم که روایت آن‌ها در قالب روایت از شخصیت‌ها و رویدادهای واقعی، شکل گرفته است. «احمد» که محصول مشترک سازمان سینمایی سوره و موسسه تصویرشهر محسوب می‌شود، روایتی سینمایی از ساعات ابتدایی وقوع زلزله بم و نقش‌آفرینی شهید احمد کاظمی در مدیریت اولیه این بحران است.

فیلم سینمایی «آسمان غرب» هم به‌عنوان محصول مشترک سازمان سینمایی سوره و بنیاد فارابی، روایتی واقعی از رشادت، غیرت و میهن‌دوستی خلبان شهید علی‌اکبر شیرودی و شهید ادبیان را در روزهای آغازین جنگ به تصویر کشیده است و از منظر اقتباس از مستندات دفاع مقدس، تجربه‌ای شاخص در سینمای ایران محسوب می‌شود.

احیای «اقتباس» نیازمند اشتیاق و تشویق

درباره بهره‌گیری اقتباسی از آثار ادبی در سینما و همچنین نوع و چگونگی آن، نظریات مختلفی مطرح شده است و بحث اقتباس یکی از مهمترین مباحث در حوزه مطالعات سینمایی به شمار می‌آید. سینمای اقتباسی قدمتی به اندازه تاریخ سینما دارد. گروهی اقتباس را امری مطلوب و عاملی پیشبرنده برای صنعت سینما می‌دانند و گروهی با آن مخالف‌اند و نظری منفی نسبت به آن دارند. برخی از منتقدان و صاحبنظران عقیده دارند که اگر اثری ادبی در بهترین قالب و بهترین شکل ممکن عرضه شود و با اقبال عمومی مواجه شود، اقتباس سینمایی از آن به مراتب ارزش کمتری دارد و حتی شاید موردپسند مخاطبان واقع نشود.

اما آثار ادبی منابع ارزشمندی هستند که در عرصه‌های گوناگون هنری جلوه‌های مختلفی پیدا می‌کنند و هنرمندان خلاق با بهره‌گیری از این منابع می‌توانند موجب افزایش غنای آثار خود شوند. حال باید دید با توجه به آثار اقتباسی که در جشنواره چهل و دوم فیلم فجر حضور دارند آیا سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه اقتباسی به این آثار تعلق می‌گیرد و این جایزه پراهمیت اما ناکام مانده در جشنواره فیلم فجر پس از گذشت سه سال بار دیگر احیا می‌شود یا همچنان بخش پیوند دهنده میان ادبیات و سینما مغفول مانده و بی نصیب از تمامی جوایز امسال را نیز پشت سر می‌گذارد. آیا مدیران سینمایی کشور بر آن می‌شوند تا هنرمندانی را که به سراغ اقتباس رفته‌اند با احیای این سیمرغ تشویق کنند و در پی آن فیلمسازان دیگر نیز در تلاش برای انواع اقتباس باشند یا با نادیده گرفته شدن این بخش، این پیوند همچنان از همه گسیخته باقی می‌ماند.

پایان پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: سازمان سینمایی سوره جشنواره فیلم فجر دوره بیست

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۱۳۳۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فرهاد قائمیان تکلیف ساخت فیلم درباره امام رضا(ع) را روشن کرد

فرهاد قائمیان به عنوان مدیر جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع) به آن اشاره کرده بود در نشست خبری‌ای پرده از جزئیات این فیلم سینمایی برداشت. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از مهمترین بخش‌های نشست خبری نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم دینی که فرهاد قائمیان به عنوان مدیر جشنواره بین‌المللی فیلم امام رضا(ع) و محمدحسین لطیفی کارگردان شناخته شده سینما و تلویزیون دبیر این جشنواره حضور داشتند و به سؤالات خبرنگاران پاسخ دادند،‌ جزئیات ساخت فیلم سینمایی امام رضایی بود. 

فرهاد قائمیان صحبت‌های خودش را در نشست خبری پس از پخش سرود ملی و صلوات خاصه امام رضا(ع) با این نکته آغاز کرد: امیدوارم این جشنواره که متعلق به امام رضا (ع) است توسط شما اهالی رسانه حمایت شود. برای من افتخار است در جشنواره فیلم رضوان، در کنار برادر و دوست عزیز خودم، محمدحسین لطیفی هستم با توجه به فراز و نشیب ها در این دوره جشنواره فیلم امام رضا (ع) تلاش شده است تا با رویکردی جدی در طول چند ماه جشنواره، برای جوانان علاقه‌مند استان‌های مختلف کارگاه آموزشی برگزار کنیم.

او سپس به جزئیاتی از فیلم سینمایی اشاره کرد که قرار است توسط این جشنواره ساخته و پرداخته شود، تأکید کرد: با شروع این مرحله از جشنواره تصمیم گرفتیم یک فیلم سینمایی با فرهنگ امام رضایی را استارت بزنیم و از قبل با آقای لطیفی به موضوع فیلم فکر کردیم. این اثر به نویسندگی حامد عنقا از رمان «عشق آباد تا عشق آباد» اقتباس شده است و این پروژه سینمایی سال ها به نتیجه نرسیده است. احساس می‌کنم امسال آقا امام رضا (ع) خودشان لطف کرده‌اند تا این فیلم ساخته شود.

افتتاحیه چهاردهمین جشنواره مردمی عمار/ لطیفی: برایم دعا کنید فیلم بد نسازم

البته خبرنگار تسنیم موضوع را از محمدحسین لطیفی هم پرسید که او به این نکته اشاره کرد تلاش‌مان برای رسیدن این فیلم (از عشق‌آباد تا عشق آباد) به جشنواره سال آینده فیلم فجر است. چون کار سنگینی است و دعا می‌کنیم این اتفاق برای سال آینده بیفتد و بتوانیم پیش‌تولید این فیلم را همزمان با شروع جشنواره آغاز کنیم.

اما در ادامه نشست خبری فرهاد قائمیان به جزئیاتی از خودِ جشنواره اشاره کرد؛ او گفت: در این جشنواره بخش فیلم دینی با موضوعات مشخص جدا شده و همچنین بخش ویژه رضوی هم به طور خاص جدا شده‌اند. اختتامیه جشنواره در آبان‌ماه و اختتامیه بخش بین‌الملل نیز در اردیبهشت سال بعد برگزار می‌شود و در بخش بین‌الملل مرحله جدیدی را در تعامل با سایر کشورها در موضوع دین مد نظر داریم.

محمدحسین لطیفی که دبیری اولین جشنواره فیلم دینی رضوان را عهده‌دار است برای انتصاب به این مسئولیت از امام رضا(ع) و فرهاد قائمیان تشکر کرد. او با تأکید بر این نکته که امیدواریم مسیری را آغاز کنیم که انتها نداشته باشد، گفت: در جهان امروز جای خالی آن آرامشی که از دین حاصل می‌شود ملموس است و هستی آرامش خود را از قلب‌های آرام می‌گیرد. بارها شنیده‌ایم که افراد تعریف کرده‌اند با پا گذاشتن در حرم امام رضا (ع) آرامش پیدا کرده‌اند و ما هم دوست داریم مخاطب با دیدن یک فیلم حال خوب پیدا کند. فیلم‌های دینی شامل همه فیلم‌هایی با مضمون محبت، انسانیت، گذشت، ایثار و ... می‌شود؛ در واقع این فیلم‌ها عقبه ای در جان کارگردان و نویسنده دارد. به واسطه زمان کوتاهی که وجود داشت، امکان برگزاری بخش بین‌الملل برای مهر امسال امکان پذیر نبود و بخش بین‌الملل در اردیبهشت 1404 ‌برگزار می‌شود.

سیدجواد رفاهی مشاور راهبردی مدیرعامل بنیاد امام رضا(ع) از چرایی تعطیل شدن جشنواره فیلم رضوی پرده برداشت و به این نکته اشاره کرد: اولین دوره جشنواره فیلم رضوی در سال 1383 و آخرین دوره آن در سال 1398 برگزار شد، با بررسی‌های انجام گرفته پس 14 دوره برگزاری مشخص شد بسیاری از آثاری که به این رویداد می‌رسند هیج ربطی به امام رضا (ع) نداشته و فقط یک اشاره کوتاه داشته یا غیر مرتبط بوده اند، در حالی‌که باید از لحاظ محتوایی مربوط به امام رضا (ع) باشند.

او همچنین به فیلمسازی با موبایل و توجه ویژه به فیلم اولی‌ها اشاره کرد و افزود: اولین جشنواره فیلم دینی در دوره جدید در دو بخش اصلی دینی با محوریت تمام ادیان و بخش رضوی با محوریت جهان اسلام و امام رضا (ع) برگزار می‌شود و یکی از مهمترین اهداف‌مان توجه ویژه به فیلم اولی‌هاست که آثارشان جداگانه بررسی خواهد شد. ما همچنین بخش فیلمسازی با موبایل را داریم که عمومی است و به نوعی دعوت از همه مردم برای فیلمسازی است. همچنین بخش «ایده تا فیلم» با عنوان سراج داریم که به منظور حمایت از کسانی است که ایده فیلمسازی دارند اما امکانات ساخت اثر برای آنها مهیا نیست و ما درنظر داریم از ایده و استعداد آنها استفاده کنیم.

رفاهی همچنین به اکران منتخب این فیلم‌ها در سینماها پیش از اکران فیلم اصلی با هماهنگی سازمان سینمایی و همچنین پخش در تلویزیون با رایزنی‌هایی که با صداوسیما انجام شده، اشاره کرد. 

بنیاد بین‌المللی فرهنگی و هنری امام رضا (ع) قرار است با مشارکت سازمان سینمایی و امور سمعی بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان سینمایی سوره مهر حوزه هنری، مرکز ارتباطات و رسانه و مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، سازمان اوقاف و امور خیریه و صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به مناسبت دهه کرامت اولین دوره جشنواره فیلم دینی را در قالب‌های داستانی، مستند و پویانمایی در بخش ویژه رضوی به صورت رقابتی برگزار کند که امروز فراخوان این جشنواره در پایگاه اینترنتی شمس توس منتشر می‌شود.

در پایان نشست خبری از پوستر نخستین جشنواره فیلم رضوان رونمایی شد. 

انتهای پیام/